Ramsey Nasr for President

Al jaren ben ik geabonneerd op de email-service van het project 'Laurens Jansz Coster' (http://cf.hum.uva.nl/dsp/ljc/indext.html). Elke weekdag krijg ik een gedicht van een Nederlandse dichter in mijn mailbox.
Vanmorgen was het van Ramsey Nasr, sinds het overlijden van Driek van Wissen onze Dichter des Vaderlands:

een mooie dag om stilte te verscheuren

een mooie dag om stilte te verscheuren.
oud-strijders staan te beven aan de kant
de blikken op zwartwit – en het gebeurt.
gewoon, omdat het kan. omdat één man.

het is de wet van nederland. bij ons
moet alles vroeg of laat een keer gebeuren
dus dan ook dit. elkeen zoekt naar het licht
als hamsters in een bak met open deuren.

ik heb vandaag mijn oorlogsland herdacht
en struikel voort in volle ongeremdheid
zozeer bevrijd dat ik een kind vertrap.

vlak voor mijn voeten valt een hoogbejaarde
in zijn soldatenpak. hij huilt. ik kijk.
waar alles mag is ieder vogelvrij.

uit: Mijn nieuwe vaderland (2011)

Ramsey Nasr, die het volk een spiegel voorhoudt. 

We gedenken ernstig de oorlogen die ons land hebben geteisterd, maar aan al die stukken geschiedenis hebben we kennelijk zo weinig relativeringsvermogen overgehouden, dat één schreeuw van een eenzaam individu voldoende is voor een uitbarsting van hysterie.

Nu is hysterie een kenmerk van dit tijdsgewricht, maar zou het ook zo zijn dat dergelijke herdenkingen tegenwoordig vooral worden bezocht door hysterici?

De constatering dat alles vroeg of laat een keer in Nederland moet gebeuren, is eigenlijk verbazing over het gegeven dàt het gebeurd. Wij waren toch zo nuchter?
Aan de andere kant: "omdat het kan. omdat één man", gecombineerd met: "waar alles kan is iedereen vogelvrij", zou erop kunnen duiden dat Nasr de damschreeuwer toch als de verantwoordelijke voor het ontstane leed (de hoogbejaarde in zijn soldatenpak, die valt) beschouwt.

Los van de spiegel bevat het gedicht ook een paar mooie zinnen.

"Elkeen zoekt naar het licht als hamsters in een bak met open deuren" 

Je kan erover zeuren dat een hamsterbak geen deuren heeft en dat "elkeen" wat bedaagd Nederlands is, maar de metafoor is goed getroffen. "Oud-strijders staan te beven aan de kant/ de blikken op zwart wit" is een mooi alternatief voor "oude mensen en dingen die voorbijgaan".

Vorige week stond er in de Volkskrant een interview met Nasr. Daarin werden bepaalde aspecten van de Nederlandse samenleving ook tamelijk kritisch benaderd.
Dat in een land waar alles mag is iedereen vogelvrij is, blijft een spijkerharde waarheid. Hoe je het ook interpreteert.

Als opvolger van de zoetsappige Driek van Wissen hadden we ons geen betere Dichter des Vaderlands kunnen wensen, volgens mij.